Deze paragraaf gaat op hoofdlijnen in op de visie, de uitvoering, de resultaten en risico’s van het grondbeleid. Het Herfstbericht Vastgoed 2025 (hierna: Herfstbericht) gaat uitgebreider in op de uitvoering van het actief gevoerde grondbeleid.
Visie
In maart 2024 heeft de raad de nota grondbeleid 2024 vastgesteld. Grondbeleid is een middel om bestuurlijke ambities waar te maken. In lijn met het raadsprogramma 2022-2026 geeft het nieuwe grondbeleid ruimte voor een actieve grondpolitiek, specifiek om de vitaliteit van de kernen te versterken. De nota geeft het afwegingskader (welke houding en welke rol), de inzet van grondbeleidsinstrumenten en de wijze van verantwoording.
Het grondbeleid levert een bijdrage aan beleidsvelden die voor de gemeente van belang zijn, zoals leefbaarheid, wonen, economie, groen, verkeer en financiën. De beoogde doelstellingen van de ruimtelijke plannen en specifieke beleidsvelden zijn verwoord in de verschillende programma’s uit de begroting. Het grondbeleid is voornamelijk dienstbaar aan wonen en economie.
Uitvoering
De gemeente zet haar grondbeleid als middel in om bestuurlijke ambities en beleidsdoelstellingen op het gebied van de kernopgaven uit het raadsprogramma 2022-2026 op o.a. leefbaarheid, wonen, economie en duurzaamheid te realiseren. De gemeente heeft in 2025 13 actieve grondexploitaties, drie voorbereidingskredieten en bij het Herfstbericht ligt voor om een vierde voorbereidingskrediet te openen om de haalbaarheid van Deurne De Kleine Bottel te onderzoeken. Daarnaast faciliteert de gemeente tal van private initiatieven.
Grondexploitaties
Het college voert binnen de kaders van de raad de grondexploitaties en legt hierover verantwoording af aan de raad. Het college actualiseert twee keer per jaar de grondexploitaties en rapporteert hierover aan de raad in de Begroting en de Jaarrekening (paragraaf grondbeleid) en het Herfstbericht en Zomerbericht Vastgoed (hierna: Zomerbericht).
Tegelijk met de Begroting 2026-2029 wordt ook het Herfstbericht voor vaststelling aangeboden aan de raad. Het Herfstbericht geeft inzicht in de voortgang van de grondexploitaties, de meerjarige prognose van de grondexploitaties, de risicoanalyse, het verwachte verloop van de algemene reserve grondbedrijf (hierna: ARG) en de voorziening verlieslatende exploitaties (hierna: VVE). In het Herfstbericht is ook de publicatielijst voor gemeentelijk vastgoed opgenomen. De begrotingswijzigingen (2025 en volgende jaren) zijn onderdeel van het Herfstbericht en worden ter vaststelling aangeboden aan de raad.
De geactualiseerde grondexploitaties worden afgezet tegen de laatst vastgestelde grondexploitaties (Zomerbericht 2025 / Jaarrekening 2024).
Financiële resultaten en verwachte winstneming
In onderstaande tabel staan de (verwachte) financiële resultaten van de geactualiseerde grondexploitaties.
NCW = netto contante waarde per 1 januari 2025
EW = eindwaarde per 31 december van het verwachte eindjaar
Naar verwachting worden 5 grondexploitaties eind 2025 afgesloten, 2 grondexploitaties in 2026, 3 grondexploitaties in 2027, 1 grondexploitatie in 2028 en 1 grondexploitatie in 2031.
Het verwachte verlies heeft een omvang van € 4,8 mln op eindwaarde. Het verlies wordt afgedekt met de VVE op eindwaarde. Dit betekent dat de omvang van de VVE gelijk moet zijn aan de verwachte verliesnemingen in de periode 2025 t/m 2031 en dit is € 4,8 mln. Daarom kan in 2025 € 35.438 aan de VVE onttrokken worden ten gunste van de ARG.
Verschillen ten opzichte van de Jaarrekening 2024
Rente
De commissie BBV heeft de regels voor de rentetoerekening aan de grondexploitaties bijgesteld. De gemeente berekent de rente in 2025 met (1,0%). Vanaf 2026 hanteert de gemeente de rekenrente (0,7%). Dit is de nieuwe beleidslijn vanaf 2025 voor de rentetoerekening aan de grondexploitaties. Deze beleidslijn is verwerkt bij de actualisatie van de grondexploitaties van het Herfstbericht.
Bouw- en woonrijp maken
De kosten voor het bouw- en woonrijp maken zijn bijgesteld. In de grexen van Neerkant Meistraat Fase 1 en Milhezerweg zijn de kosten naar boven bijgesteld. Voor Meistraat betreft het een voorziening om het DWA aan te passen, Milhezerweg betreft het verhogen van de plankosten ten behoeve van het voeren van de procedure bij de Raad van Staten.
Grondopbrengsten
De grondopbrengsten worden jaarlijks bijgesteld. Dit heeft geleid tot een hogere opbrengstenstijging. Bij de Oude Molen is de opbrengst lager bijgesteld vanwege een aanpassing van het deel sociaal.
Voor gedetailleerde informatie over de actieve grondexploitaties wordt verwezen naar het Herfstbericht Vastgoed 2025.
Risico’s
Het beleidskader grondexploitaties beschrijft het risicomanagement binnen het grondbedrijf. Risico’s worden op twee niveaus onderscheiden, namelijk programma- en projectrisico’s.
Risico’s worden primair opgevangen met de te verwachten winsten uit de grondexploitatie. Als de winstpotentie onvoldoende is, worden ze opgevangen in de ARG. Op dit moment zijn de ARG en de winstpotentie van voldoende omvang om de risico’s zoals die zijn geformuleerd, af te dekken.
Voorbereidingskredieten
De raad heeft drie voorbereidingskredieten beschikbaar gesteld. Naar verwachting wordt het haalbaarheidsonderzoek voor de uitbreiding van Kranenmortel-Zuid medio 2026 afgerond. Hierna volgt een raadsvoorstel om een grondexploitatie (grex) voor deze locatie te openen en de boekwaarde van het voorbereidingskrediet wordt dan overgeheveld naar de grex. Het voorbereidingskrediet van € 250.000 wordt nu overschreden met € 120.084.
Ten tijde van de redactie van dit stuk staat de opening van het grondexploitatiecomplex (grex) voor het project Concentratie PDV gepland voor de raadsvergadering van aanstaande 16 december. De boekwaarde van het voorbereidingskrediet wordt dan overgeheveld naar de grex. De verdere financiële afwikkeling van dit project verloopt dan via deze grex.
Het haalbaarheidsonderzoek voor het project Neerkant Meistraat Fase 2 kan eind dit jaar worden afgerond en begin 2026 overgaan in een te openen grondexploitatie. De boekwaarde van het voorbereidingskrediet wordt dan overgeheveld naar de grex.
Voorziening strategische grondverwervingen
Ten tijde van de redactie van dit stuk zijn in het kader van strategische grondverwerving nog geen aankopen verricht. Wij hebben echter enkele dossiers in overweging en verwachten daar spoedig uitsluitsel over te kunnen geven. Zo zijn wij op zoek naar agrarische ruilgronden (o.a. voor de PDV) en overwegen wij de aankoop van strategisch gelegen panden binnen de kern Deurne.
Samenvatting
Het geheel van alle grondexploitaties met de reserve en voorziening, die daarmee samenhangen, noemen we samen het grondbedrijf. Het hierna volgende figuur laat de financiële stromen binnen het grondbedrijf zien.
