Lokale heffingen en belastingen

Toelichting Leges Titel 1 Algemene dienstverlening

Reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaart
Elk periode van 5 jaar is er een verschil in het aantal afgiften van reisdocumenten. Vanaf 2014 is de geldigheidsduur van reisdocumenten voor volwassenen gewijzigd. De geldigheidsduur voor volwassenen is 10 jaar geworden (was 5 jaar). De geldigheidsduur voor reisdocumenten van jongeren tot 18 jaar is 5 jaar gebleven. In de jaren 2019 tot en met 2023 was sprake van een dip waarin vrijwel alleen documenten aan jongeren zijn uitgegeven of eerste aanvragen en vermissingen. Het aantal aanvragen lag ongeveer 75% lager. In de jaren 2024 tot en met 2028 is sprake van een piekperiode waarin bijna alle '18+documenten' in omloop vervangen worden. De leges per soort document verschillen. Dit heeft invloed op het verloop van de baten en lasten van het product reisdocumenten.

Rijbewijzen
Elke periode van 5 jaar is er een verschil in het aantal afgiften van rijbewijzen. In de periode tussen oktober 2016 tot en met september 2021 is er sprake van een piekperiode met meer aanvragen van rijbewijzen. Vanaf oktober 2021 tot en met september 2026 lis het aantal het aantal aanvragen lager. Dit heeft invloed op het verloop van de baten en lasten van het product rijbewijzen.

Toelichting Titel 2 Leges fysieke leefomgeving/ omgevingsvergunningen
In de begroting zijn kosten opgenomen die te maken hebben met omgevingsvergunningen. Niet alle kosten zijn toerekenbaar. Een deel van de kosten kan niet direct in verband gebracht worden met de uitgevoerde dienst, zoals:

• het voorbereiden van beleid en het organiseren van inspraak;
• toezicht, controle en handhaving (behalve de eerste controle);
• het behandelen van bezwaren en beroepszaken.

Met de invoering van de Omgevingswet in 2024 verandert het systeem van legesheffing in de basis niet. De wettelijke regels blijven hetzelfde. Toch zijn er enkele belangrijke veranderingen:

• Er zijn nieuwe activiteiten waarvoor leges gevraagd mogen worden, zoals milieuvergunningen.
• Voor sommige activiteiten geldt alleen een meldingsplicht. Daarvoor mogen geen leges worden geheven, bijvoorbeeld bij brandveilig gebruik.
• De omgevingsvergunning voor bouwen wordt gesplitst in een bouwtechnisch en een ruimtelijk deel (“de knip”).
• Sommige activiteiten waarvoor nu nog leges worden geheven, vervallen. Bijvoorbeeld de bouwtechnische toets die onder kwaliteitsborging valt.
• Gemeenten krijgen meer ruimte om activiteiten vergunningsvrij te maken.
• De kosten van de gemeente kunnen stijgen of dalen, afhankelijk van beleidskeuzes.
• Omgevingsvergunningen worden meer integraal. Dat betekent dat meerdere overheden betrokken kunnen zijn.

Bij het vaststellen van de leges blijft het uitgangspunt: maximaal kostendekkend. De gemeente mag niet meer leges vragen dan de kosten die zij maakt. Wel is kruissubsidiëring toegestaan: een tekort op het ene product mag worden gecompenseerd met een overschot op een ander product.
Voor de periode 2024–2026 wordt bijgehouden hoeveel tijd gemiddeld nodig is voor de uitvoering van de taken onder de Omgevingswet. Omdat dit nog onzeker is, wordt het werkelijke kostendekkingspercentage gemonitord. Op basis daarvan kunnen de tarieven in de toekomst worden aangepast.

Toelichting Titel 3 Europese dienstenrichtlijn
De leges in het kader van de Europese dienstenrichtlijn vormen een klein onderdeel van de legesverordening. Vanwege de maatschappelijke betekenis ervan is dit niet kostendekkend. Het grootste deel van de baten bestond voorheen uit de leges voor de evenementenvergunningen.